Öz
Erken bebeklik döneminde rikets, büyük ölçüde maternal D vitamini yetersizliğe bağlıdır ve bu dönemdeki vakalarda tipik biyokimyasal ve radyolojik bulgular olmadığından tanı güçlüğü olmaktadır. Bu çalışmada iki farklı merkezde tanı konan 42 erken dönem rikets vakasının karakteristik özelliklerine ve başvurudaki hiperfosfatemi sorununa dikkat çekilmek istenmiştir. Yaşamın ilk üç ayında biyokimyasal ve radyolojik bulgularla rikets tanısı konulan 27’si erkek 42 vaka, D vitamini yetersizliği risk faktörleri, başvurudaki klinik ve biyokimyasal özellikleri, Paratiroid hormon (PTH) düzeyleri nitelikleri bakımlarından kesitsel olarak değerlendirildi. Yaş ortalaması 60 ± 19 (32-112) gün idi. Vakaların 33’ü (%78.7) konvülsiyon, yedisi (%16.7) ise solunum sistemi yakınmaları ile getirildi. Serum 25-OHD düzeyi 29 bebek ve 15 annede bakılabildi ve hepsinde belirgin derecede düşüklük saptandı. Bütün bebeklerin serum kalsiyum düzeyleri düşük bulunmasına karşın, 26 bebekte (%68) sekonder hiperparatiroidizm saptandı. Vakaların 14’ünde (%35) başlangıç serum fosfor düzeyi yüksektii. Annelerin %78.9’u ev dışında baş kapalı, yüz ve eller açık giyiniyor, çalışmıyor ve vaktinin büyük bir kısmını evde geçiriyordu ve hiçbirinde gebelikte vitamin kullanma öyküsü yoktu. Bebeklerin hiçbirisine vitamin desteği yapılmamıştı D vitamini yetersizliği bakımından riskli annelerden doğan bebeklerde, D vitamini desteği yapılmazsa ilk üç ay içinde D vitamini yetersizliği gelişmektedir. Hastaların hipokalsemileri belirgin olmasına karşın PTH yüksekliklerin beklenen ölçüde olmadığı görülmektedir. Bu bebekler, PTH ve diğer serum Ca düzenleyici faktörlerin immatüritesi nedeniyle Evre I’den Evre II’ye geçme kapasitesine sahip olamadıkları için sıklıkla hipokalsemi ile başvurmaktadır. Benzer nedenlerle, bu bebeklerde başlangıç P düzeyleri yüksek olabilmektedir. Ülkemizde maternal D vitamini yetersizliği sık görüldüğünden erken bebeklik dönemindeki hipokalsemi olgularında ilk sırada D vitamini yetersizliği düşünülmelidir.
Anahtar Kelimeler: Maternal vitamin D deficiency, rickets, hypocalcemia, early infancy, hyperphosphatemia, maternal D vitamini yetersizliği, rikets, hipokalsemi, erken bebeklik dönemi, hiperfosfatemi