Etkin bir antitümör ajan olan doksorubisinin kardiyotoksik yan etkisi, ilacın terapötik kullanımını kısıtlamakta, kardiyotoksisitenin belirlenmesi ve önlenmesi önem kazanmaktadır. Kardiyotoksisitenin patogenezinden ağırlıklı olarak serbest radikallerde ve lipid peroksidasyon ürünlerinde artış, antioksidan enzimlerde azalma sorumlu tutulmaktadır. Çalışmada doksorubisine bağlı kardiyotoksisitenin patogenezini araştırılması ve bunun üzerine melatonin etkisinin araştırılması amaçlandı. Çalışma üç grupta planlandı. Birinci grup (n: 10) genç tavşanlara, 15 günlük süre içerisinde, altı eşit dozda (kümülatif doz 15mg/kg) intraperitoneal doksorubisin, ikinci grup (n: 7) doksorubisinle birlikte doksorubisinden 24 saat önce başlanarak ve doksorubisin son dozundan yedi gün sonrasına kadar devam etmek üzere; melatonin (10 mg/kg/gün intraperitoneal) verilerek oluşturuldu. Üçüncü grup ise kontrol grubu (n: 7) olarak planlandı. Kardiyotoksisitenin patogenezindeki etkinliklerinin belirlenmesi amacıyla miyokard ve plazma glutatyon peroksidaz (GSH-Px), süperoksit dismutaz (SOD), malondialdehit (MDA) ve miyokardiyal nitrik oksit (NO) düzeyleri ile kardiyotoksisite tanısındaki etkinliklerinin belirlenmesi amacıyla serum troponin I ve kreatin kinaz MB (CK-MB) düzeyleri çalışıldı. Histopatolojik olarak miyokardiyal hücre zedelenmesinin gelişip gelişmediği araştırıldı. Doksorubisin verilen genç tavşanlarda histopatolojik olarak ağır kardiyomiyopati geliştiği; miyokardiyal GSH-Px’in azaldığı, MDA ve NO düzeylerinin yükseldiği saptandı. Doksorubisinle birlikte melatonin verilen grupta miyokardiyal GSH-Px ve SOD’nin yükseldiği, histopatolojik olarak melatoninin ağır kardiyomiyopatiyi önlediği saptandı. Gruplar arasında plazma GSH-Px, SOD ve MDA düzeyleri açısından fark bulunmadı. Serum troponin I (CK-MB) düzeylerinin, sadece ağır kardiyotoksisite gelişen grupta arttığı, antioksidan verilen gruplarda değişmediği görüldü. Sonuç olarak doksorubisine bağlı kardiyotoksisitenin patogenezinde miyokardiyal antioksidan enzimlerde azalma, serbest radikallerde ve lipid peroksidasyon ürünlerinde artmanın rol oynayabileceği belirlenmiş ve melatoninin doksorubisine bağlı ağır kardiyotoksisiteyi önleyebileceği gösterilmiştir. Ayrıca sonuçlar serum troponin I ve kreatin kinaz MB düzeylerinin, ağır kardiyotoksisitesinin tanısında kullanılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: doksorubisin, nitrik oksit, glutatyon peroksidaz, malondialdehit, melatonin, doxorubicin, nitric oxide, glutathione peroxidase, malondialdehyte, melatonin.